Πάρε τα βουνά… με ασφάλεια – Οι κίνδυνοι πίσω από την άθληση στο βουνό

Πόσοι είναι οι κίνδυνοι από την άθληση στο βουνό; Όσο γοητευτικά είναι τα βουνά, άλλο τόσο επικίνδυνα είναι και δεν συγχωρούν. Ορισμένοι κίνδυνοι είναι εξωτερικοί, όπως οι χιονοστιβάδες και οι σφοδρές χιονοπτώσεις. Και άλλοι είναι εσωτερικοί, αυτοί που δεν μπορούμε να δούμε, όπως η ασθένεια του υψομέτρου, η απώλεια του προσανατολισμού και η υποθερμία.

Μιας και άνοιξαν οι χώροι άθλησης, αλλά και γενικότερα πολλοί επιλέγουν να αθληθούν σε βουνό όπως είναι για παράδειγμα ο Υμηττός, κάναμε μια λίστα με το τι να προσέξεις και ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την άθληση στο βουνό.

Η άθληση στο βουνό, οι κίνδυνοι και οι προφυλάξεις

Πρέπει να είμαστε πάντα σε επιφυλακή όταν φτάνουμε στην κορυφή του κόσμου, εάν θέλουμε να επιστρέψουμε σώοι και αβλαβείς πίσω. Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε για τις πιο συνηθισμένες απειλές που μπορεί να συναντήσουμε και ελπίζουμε οι συμβουλές μας να μη σας χρειαστούν ποτέ.

Το 10% των ανθρώπων που πλήττονται από κεραυνούς σκοτώνονται, αφήνοντας το υπόλοιπο 90% με διάφορους βαθμούς αναπηρίας. Οι κεραυνοί έχουν αναρίθμητους μύθους γύρω τους. Υπάρχουν πράγματι πολύ συγκεκριμένες οδηγίες για το τι πρέπει να κάνουμε όταν πλησιάζει μια καταιγίδα – και το νούμερο ένα είναι πάντα να αναζητάμε καταφύγιο σε κλειστό και προστατευμένο χώρο.

Αλλά τι κάνουμε αν βρεθούμε σε ένα βουνό χωρίς άμεσο καταφύγιο κοντά;
​

1. Οι περισσότεροι θάνατοι συνήθως συμβαίνουν στις κορυφές των βουνών, κάτω από ένα δέντρο, σε επίπεδες ευρύχωρες εκτάσεις και κοντά σε νερό. Έτσι, η πρώτη συμβουλή είναι να αποφύγετε αυτές τις περιοχές. Στη συνέχεια, βρείτε ένα χαμηλό, ξηρό μέρος μακριά από οποιαδήποτε ψηλά αντικείμενα.
2. Καλύτερα να κατεβείτε σε χαμηλότερα υψόμετρα, ακολουθώντας τις δεντροστοιχίες μέσα στο δάσος.
3. Αποφύγετε τις υδάτινες περιοχές, τα χαντάκια και τις χαραμάδες.
4. Μείνετε μακριά από βράχους.
5. Μην εισέρχεστε σε μικρές βράχινες τρύπες.
6. Μη στέκεστε κάτω από βράχινες προεξοχές
7. Μείνετε μακριά από μεταλλικά αντικείμενα. Βγάλετε οτιδήποτε μεταλλικό έχετε πάνω σας
8. Απλωθείτε με τους υπόλοιπους συντρόφους σας.
9. Μείνετε μακριά από απομονωμένα δέντρα
10. Αποφύγετε να είστε εσείς το ψηλότερο σημείο του πεδίου που κινείστε.

Μύθος

Εάν δεν βρέχει ή δεν υπάρχουν σύννεφα πάνω από το κεφάλι, είστε ασφαλείς από τους κεραυνούς.

Γεγονός – Οι κεραυνοί συχνά χτυπούν σε περιοχές πάνω από 5 χλμ. έως 25 χλμ. από το κέντρο της καταιγίδας, μακριά από τη βροχή ή το σύννεφο καταιγίδας.

Πτώσεις στα βουνά

Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της πτώσης είναι να λάβουμε τα μέτρα μας για αυτό. Μια πτώση στο βουνό μπορεί να μας αφήσει αβοήθητους και εκτεθειμένους για πολλές ώρες, καθώς και ανίκανους να επιστρέψουμε, το οποίο είναι κυριολεκτικά ένας εφιάλτης.

Για την αποφυγή των τραυματισμών:

• Να είστε σε φόρμα. Η κούραση είναι η πιο συχνή αιτία των πτώσεων.
• Μείνετε ενυδατωμένοι. Η αφυδάτωση οδηγεί σε κόπωση, υπνηλία και κεφαλαλγία, καθιστώντας σας πιο επιρρεπείς στις πτώσεις.
• Μείνετε στα μονοπάτια. Τα μονοπάτια βρίσκονται εκεί για κάποιο λόγο. Η περιπλάνηση στο βουνό θα μπορούσε να σας φέρει αντιμέτωπους με επικίνδυνα εδάφη, πετρώματα ή και χιονοστιβάδες.
• Για αυτό τον λόγο, τον νου σας στο μονοπάτι. Τα χειμερινά μονοπάτια είναι δύσκολο να διακριθούν. Πάντα να παρακολουθείτε την πορεία σας και από πού προς τα πού κατευθύνεστε. Παρακάμψτε το μονοπάτι μόνο όταν είναι πραγματικά απαραίτητο, όπως αν συναντήσετε μεγάλους όγκους χιονιού ή τεράστιους ογκόλιθους.
• Ελαφρύνετε τους σάκους σας. Αυτό θα σας κρατήσει ευκίνητους, θα εξοικονομήσετε ενέργεια και θα σας βοηθήσει να σταματήσετε πιο εύκολα μια πτώση ή να μη χτυπήσετε.
• Τα γόνατά σας είναι η πιο ευάλωτη περιοχή – δεν θέλετε να βρεθείτε στην κορυφή του βουνού με κομμένο χιαστό.
• Μάθετε να σταματάτε σε περίπτωση πτώσης. Παρακολουθήστε μαθήματα ή μια σχολή χειμερινού βουνού ή ορειβατικού σκι. Θα μάθετε τα διάφορα είδη μπότας, τι είναι τα κραμπόν και το πιολέ και πού και πώς τα χρησιμοποιούμε. Η επιλογή της κατάλληλης διαδρομής για να αποφύγουμε απότομα εδάφη, η κίνηση με σταθερό ρυθμό που μας κάνει να αισθανόμαστε άνετα θα μας επιτρέψει να αποφύγουμε μερικούς ακόμα κινδύνους. Εάν παρ’ όλες τις προφυλάξεις συμβεί το χειρότερο, η χρήση του πιολέ είναι αυτή που μπορεί να εμποδίσει την ολίσθηση πριν γίνει ανεξέλεγκτη πτώση.

Καιρός – Οι κίνδυνοι από την άθληση στο βουνό δεν είναι πάντα ορατοί

Ο καιρός μπορεί να σας σκοτώσει. Πριν και κατά τη διάρκεια οποιουδήποτε πλάνου για βουνό, δώστε ιδιαίτερη προσοχή στην πρόγνωση και μελετήστε προσεκτικά τον καιρό. Δεν χρειάζεστε εκπλήξεις σχετικά με τις καιρικές συνθήκες. Ο απροσδόκητος καιρός μπορεί να είναι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους όταν ανεβαίνουμε στα βουνά.

Στο μονοπάτι, να είστε προσεκτικοί όταν προκύπτουν ξαφνικές μεταβολές της θερμοκρασίας, επειδή ο καιρός του χειμώνα σε ορισμένες περιοχές μπορεί γρήγορα να αλλάξει από το να είναι όμορφος και μαλακός σε εξαιρετικά τραχύ. Οι σφοδρές χιονοπτώσεις, οι ισχυροί άνεμοι ή οι ακραίες θερμοκρασίες είναι αρκετά επικίνδυνες, ωστόσο, στα βουνά μπορούν επίσης να συμβάλουν στην αστάθεια του χιονιού, αυξάνοντας τον κίνδυνο πρόκλησης χιονοστιβάδας. Αυτό συμβαίνει όταν οι συγκεκριμένες δυνάμεις εφαρμόζονται γρήγορα και το ξαφνικό στρες προκαλεί σπάσιμο του συσσωρευμένου χιονιού.

Η παρουσία του ανέμου μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη, επειδή ο άνεμος αντλεί θερμότητα από το εκτεθειμένο δέρμα και το παγώνει γρηγορότερα από όταν δεν υπήρχε άνεμος. Η προκύπτουσα υπερβολική ψύξη λόγω της μεταφοράς θερμότητας από το σώμα στο περιβάλλον είναι το τελευταίο πράγμα που θα θέλατε όταν πρέπει να αντιμετωπίσετε χειμερινές συνθήκες.

Η θερμοκρασία του windchill (γνωστή και ως θερμοκρασία «αίσθησης») είναι χαμηλότερη από τη θερμοκρασία του αέρα και είναι κατανοητό ότι όσο χαμηλότερη είναι η θερμοκρασία του αέρα τόσο μεγαλύτερη είναι η επίδραση. Για παράδειγμα, εάν η θερμοκρασία του αέρα είναι -29°C και ο άνεμος φυσάει στα 56 χιλιόμετρα την ώρα, τότε η θερμοκρασία του windchill είναι κάτω από τους -48°C. Σε αυτή τη θερμοκρασία και σε αυτή την ταχύτητα ανέμου, το εκτεθειμένο δέρμα μπορεί να παγώσει μέσα σε πέντε λεπτά.

Προφανώς, η έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες windchill μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή, οπότε όταν εκτίθεστε σε χαμηλές θερμοκρασίες windchill προσπαθήστε να μείνετε μακριά από ανέμους. Μπορείτε να κάνετε τον ίδιο υπολογισμό για οποιονδήποτε συνδυασμό θερμοκρασίας και ταχύτητας ανέμου. Ωστόσο, μην ξεχνάτε ότι το windchill επηρεάζει μόνο την εκτεθειμένη επιδερμίδα, επιταχύνοντας τον σχετικό χρόνο ψύξης. Αυτό σημαίνει ότι εάν είστε κατάλληλα ντυμένοι για τις συνθήκες του περιβάλλοντος (ισοθερμικό, φλις που παρέχει καλή μόνωση, αδιάβροχο εξωτερικό μπουφάν, ζεστό σκούφο, προστατευτικό για το πρόσωπο και γάντια), το windchill μειώνεται ή αναιρείται.

Πιθανότατα γνωρίζετε ότι τα βουνά δημιουργούν τον δικό τους καιρό, μικροκλίμα (το οποίο μπορεί να αλλάξει πολύ γρήγορα ξαφνικά) και έτσι ο καιρός στην πεδιάδα είναι ένας κακός εκτιμητής για τον καιρό στα βουνά. Θυμηθείτε ότι η πρόβλεψη του καιρού για περισσότερες από μία μέρες εκ των προτέρων συχνά δεν ισχύει για τα βουνά. Να είστε προσεκτικοί και να μη βασίζεστε σε μακροπρόθεσμες προβλέψεις καιρού.

Έκθεση στον ήλιο και κίνδυνοι από την άθληση στο βουνό

Ίσως ο πιο ύπουλος από όλους τους κινδύνους είναι η έκθεση που έρχεται σε διάφορες μορφές και συχνά αργά μετά από ώρα. Αν είστε εκτεθειμένοι έξω για πολλή ώρα, διάφορα πράγματα μπορούν να συμβούν στο σώμα σας.

Αφυδάτωση: Θα έχετε κράμπες, έντονους πονοκεφάλους και το στόμα σας θα στεγνώσει. Ο θάνατος από αφυδάτωση μπορεί να προκύψει μετά από τρεις ημέρες. Να έχετε πάντοτε αρκετό νερό ή ένα κιτ φίλτρου για να αποφύγετε αυτό το σενάριο.

Αποπροσανατολισμός στο βουνό

Δεν υπάρχουν στατιστικά για το πόσοι άνθρωποι κάθε χρόνο χάνουν τον προσανατολισμό τους στα βουνά. Υπάρχουν μερικά σημεία που μπορούμε να προσέξουμε, ώστε να αποφύγουμε αυτό το σενάριο:

• Προγραμματίστε. Πείτε σε κάποιον το σχέδιό σας, πού θα πάτε και για πόσο, ώστε αν δεν επιστρέψετε στην ώρα σας να καλέσουν βοήθεια.
• Να έχετε χάρτη και πυξίδα. Το iPhone μπορεί να είναι φανταστικό στο να αποθηκεύει τη διαδρομή σας και το πού κινήστε ακόμα και χωρίς δίκτυο, αλλά λειτουργεί με μπαταρία η οποία συνήθως πεθαίνει την ώρα που τη χρειάζεστε! Ένας χάρτης και μια πυξίδα δεν έχουν καθόλου βάρος και θα σας βοηθήσουν να γυρίσετε πίσω ακόμα και μέσα στην ομίχλη.
• Χρησιμοποιείτε GPS ή όποια άλλη συσκευή μπορεί να ανιχνεύσει την τοποθεσία σας σε περίπτωση που χαθείτε. Και μην ξεχνάτε να γεμίζετε τις μπαταρίες τους!
• Απομνημονεύστε σημάδια από τη διαδρομή, ώστε να θυμάστε από πού περάσατε. Θα αποφύγετε έτσι να γυρνάτε κυκλικά γύρω από το ίδιο πεδίο, αν χάσετε τον δρόμο σας, και θα βρείτε/θυμηθείτε πιο εύκολα πώς θα γυρίσετε πίσω.
• Ποτέ μην ανεβαίνετε μόνοι στο βουνό, πάντα με έναν τουλάχιστον σύντροφο.

Οι φίλοι με τους οποίους ανεβαίνουμε μπορούν να αποτελέσουν επίσης κίνδυνο, καθώς μπορούν να κινούνται πιο αργά από εμάς, να είναι άρρωστοι ή λάθος εξοπλισμένοι ή να απαιτούν περισσότερη από τη δική μας ενέργεια, φροντίδα ή προσοχή.

Η βιασύνη από την άλλη πλευρά είναι κάτι διαφορετικό. Η βιασύνη μάς κάνει λιγότερο επικεντρωμένους και λιγότερο προνοητικούς όταν αξιολογούμε τους κινδύνους και λαμβάνουμε αποφάσεις, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο.

Πολλές ψυχολογικές διαδικασίες αρχίζουν όταν βρισκόμαστε σε ομαδικές αποστολές στο βουνό. Ο λόγος μπορεί να ποικίλλει από την έλλειψη ηγεσίας που προκαλεί προβλήματα κατά τη λήψη αποφάσεων, στην υπερβολική εμπιστοσύνη στον «εμπειρογνώμονα» της ομάδας για να κατευθύνει τον καθένα με ασφάλεια. Επίσης, η δυναμική των ομάδων είναι τέτοια που οι άνθρωποι είναι συχνά απρόθυμοι να εκφράσουν τις δικές τους ανησυχίες ή δισταγμούς για μια κατάσταση. Κανείς δεν θέλει να είναι ο μόνος που φοβάται ή να είναι ο άνθρωπος που κάνει ολόκληρη την ομάδα να απομακρύνεται από τον στόχο ή να γυρίσει γύρω. Το γεγονός ότι μερικοί δεν αισθάνονται άνετα μπορεί να βάλει σε κίνδυνο όλη την ομάδα.

Μερικά ακόμα hints

1. Η σχολή χειμερινών και ορειβατικών δεξιοτήτων ή εκδρομές με οδηγούς βουνού είναι απαραίτητες για τους αρχάριους ή όσους δεν έχουν κατάλληλη εκπαίδευση.
2. Μάθετε τα ορεινά πρωτόκολλα έκτακτης ανάγκης και τους αριθμούς τηλεφώνου για βοήθεια.
3. Να διατηρείστε σε φόρμα. Το splitboarding είναι έντονο άθλημα. Βεβαιωθείτε ότι παραμένετε εγκλιματισμένοι όλο τον χρόνο.
4. Πριν ξεκινήσετε, προθερμάνετε τους μυς σας και το σώμα σας με ελαφριά άσκηση. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή τραυματισμών.

Δες και αυτό: Aerial dance: Η γυμναστική με χορό που μαζεύει όλο το σώμα

Από τη Μαρία Ελευθεριάδου, www.elysiumrides.com